Hasbara...
22 tEMMUZ 2014 YENİ ŞAFAK
Cumartesi günü yayımlanmış olan 'İsrail'in gücü, küçümsediğiniz PR'dadır' başlıklı yazım, son günlerde gerek elektronik postayla yaptığımız yazışmalarda, gerekse de twitter'da ilgi gördü. Hemen ardından Deniz Ülke Arıboğan hocanın şu mesajlarını okuyunca konunun ne kadar önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak gerektiğine inandım.
'İsrail'in ve benzerlerinin politikalarını yenmek için generallere ya da eli silahlı liderlere değil, iletişim profesyonellerine ihtiyaç var.'
'Dünya liderlerinin Gazze konusundaki tavrına karşı çıkabilecek tek silah dünya kamuoyunun tavrıdır. Küresel bir iletişim stratejisi gerekiyor.'
Konunun bam teline dokunmaya devam etmeyi düşünürken imdadıma bir gazeteci-iletişimci dostumun yolladığı Wikipedi maddesi yetişti. 'Hasbara'yla tanışmamış olanlar için aktaralım:
'Hasbara , tam anlamıyla 'açıklama' anlamına gelen İbranice kelime. İsrail ve İsrail yanlısı gruplar tarafından bu terim, İsrail Devleti'nin bakış açışı ve siyasetini savunmaya çabalayan iletişim girişimlerini tanımlamak için kullanılır. İsrail Dışişleri Bakanlığı ayrıca Yahudi diasporasına bir çevrimiçi hasbara kursu önerir.
Edward Said ve Noam Chomsky gibi bazı İsrail siyaseti eleştirmenleri, hasbara'yı bir tür 'İsrail yanlısı propaganda' olarak görürler. Chomsky'e göre 'hasbara' kelimesi (...) İsrail propagandasını belirtir; söz konusu soru ne olursa olsun, İsrail'in tutumunun her zaman doğru olduğunu ve bunu sadece anlatmanın gerekliliğini savunur.'
Maddenin İngilizce ansiklopedi sayfası, tarihçesi, yöntemleri, referanslarıyla çok daha kapsamlı. Anlaşıldığı gibi öyle gizli kapaklı bir iş değil. Devlet politikası. Zaten ansiklopedide de Kamu Diplomasisi'nin İsrail versiyonu olarak geçiyor.
Aslında çok da eski sayılmaz. İlk kez 70'lerde kullanılmış. İsrail Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Hasbara Departmanı tarafından yönetiliyor. Bütçesini de bağışla oluşturuyormuş. Dışişleri Bakanlığı'nın 2002 yılında yaptığı bağış 8.6 milyon dolarmış. Aslında atla deve bir rakam değil; ayrıca devenin esas hamudu yurtdışı bağışlardan geliyormuş.
'Hasbara' anahtar sözcüğüyle twitter'da dolandığınızda 'İsrail Under Fire'dan başlayarak Hamas'ın attığı roket fotoğraflarına ne kadar acı çektiklerini izleyebilirsiniz.
Bizim Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü'nün bütçesini açıkçası ben bilmiyorum. Ancak Irak'tan ABD askerleri çekilirken bu çekilmenin 'iyi algılanması' adına 6 aylık dönem için yapılacak PR çalışmaları çerçevesinde ABD Savunma Bakanlığı'nın 300 milyon dolar ayırdığını biliyorum. Siz hiç Amerikan askerlerinin Irak'tan ayrılışı ile ilgili etkili bir negatif haber-yorum duydunuz mu?
Günümüzde hardpower (sert güç) savaşlarını değil, softpower (yumuşak güç) savaşlarını kazananlar başarıya ulaşıyor. Yumuşak gücün en etkin aracı ise bizim muhalefetin küçümsediği, küçümsemek ne kelime öcü gibi gördüğü Reklam ve Halkla İlişkiler sektörüdür. Muhatabın ya da rakibin veya hedef kitlenin algı dünyasını öğrenmeden yola çıkanları, bilenin elinde hallaç pamuğuna döndüren sektör...
Haberinin 'değeri' var mı?
Bana günde çeşitli şirketlerden ortalama yüz küsur basın bülteni geliyor. Bizim ekonomi servisine bunun en az üç katı geliyordur. Bana sorarsanız bu basın bültenlerinin yüzde 80'i çöpe gidiyor. Üç basit sebebini hemen sıralayalım:
1. Ürünlerini anlatıp, 'beğenilere' sunuyorlar.
2. Abartılı ve 'reçelli' bir reklam dili kullanıyorlar.
3. Haber değerleri yok.
Peki bu basın bültenlerinin içlerinde iyileri yok mu? Var. İşte size rastgele seçtiğimiz bazı örnekler:
'Hollanda'da, ülkenin ikinci büyük gazetesi Algemeen Dagblad tarafından düzenlenen ülkenin en iyi ringa balığı üretim ve satım yarışmasında, birinciliği, geçen iki yıl olduğu gibi, bu yıl da iki Türk kardeşin sahibi olduğu Atlantic Balıkçılık adlı işletme kazanmış.
Aygaz'ın desteğiyle İstanbul Üniversitesi ve sağlıkla ilgili çeşitli STK'ların işbirliğiyle diyabet hastası 2 bin çocuk, kampta 22. kez buluşmuş.
Altınbaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Vakkas Altınbaş, kurtuluşunun 40. yılında iş dünyasının dikkatini KKTC'ye çekmek amacıyla, Mersin Anamur'dan Kıbrıs Girne'ye kadar yüzmüş.
Aytaç, iftar saatinde görüntüsü değişen, iştah açıcı sucuk dilimleriyle dolan boş tavalı açık hava reklam uygulamasıyla bir ilke imza atmış. Bu uygulama Kanyon AVM'nin karşısında ve Capitol AVM'nin önünde tam iftar saatinde görüntü geçmeye başlıyormuş.
Divan Oteli Katar'da şube açıyormuş.
ÇEVKO Vakfı'nın, rock grubu Gripin ile çektiği kamu spotu, izleyiciler tarafından sevilmiş. 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nden beri TV kanallarının gösterim listesinde geniş yer bulan kamu spotuna katkıda bulunan herkes gönüllü olarak çalışmış.'
İçinde 'haber' pırıltısı varsa, haberiniz çöpe gitmez.
'İsrail'in ve benzerlerinin politikalarını yenmek için generallere ya da eli silahlı liderlere değil, iletişim profesyonellerine ihtiyaç var.'
'Dünya liderlerinin Gazze konusundaki tavrına karşı çıkabilecek tek silah dünya kamuoyunun tavrıdır. Küresel bir iletişim stratejisi gerekiyor.'
Konunun bam teline dokunmaya devam etmeyi düşünürken imdadıma bir gazeteci-iletişimci dostumun yolladığı Wikipedi maddesi yetişti. 'Hasbara'yla tanışmamış olanlar için aktaralım:
'Hasbara , tam anlamıyla 'açıklama' anlamına gelen İbranice kelime. İsrail ve İsrail yanlısı gruplar tarafından bu terim, İsrail Devleti'nin bakış açışı ve siyasetini savunmaya çabalayan iletişim girişimlerini tanımlamak için kullanılır. İsrail Dışişleri Bakanlığı ayrıca Yahudi diasporasına bir çevrimiçi hasbara kursu önerir.
Edward Said ve Noam Chomsky gibi bazı İsrail siyaseti eleştirmenleri, hasbara'yı bir tür 'İsrail yanlısı propaganda' olarak görürler. Chomsky'e göre 'hasbara' kelimesi (...) İsrail propagandasını belirtir; söz konusu soru ne olursa olsun, İsrail'in tutumunun her zaman doğru olduğunu ve bunu sadece anlatmanın gerekliliğini savunur.'
Maddenin İngilizce ansiklopedi sayfası, tarihçesi, yöntemleri, referanslarıyla çok daha kapsamlı. Anlaşıldığı gibi öyle gizli kapaklı bir iş değil. Devlet politikası. Zaten ansiklopedide de Kamu Diplomasisi'nin İsrail versiyonu olarak geçiyor.
Aslında çok da eski sayılmaz. İlk kez 70'lerde kullanılmış. İsrail Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Hasbara Departmanı tarafından yönetiliyor. Bütçesini de bağışla oluşturuyormuş. Dışişleri Bakanlığı'nın 2002 yılında yaptığı bağış 8.6 milyon dolarmış. Aslında atla deve bir rakam değil; ayrıca devenin esas hamudu yurtdışı bağışlardan geliyormuş.
'Hasbara' anahtar sözcüğüyle twitter'da dolandığınızda 'İsrail Under Fire'dan başlayarak Hamas'ın attığı roket fotoğraflarına ne kadar acı çektiklerini izleyebilirsiniz.
Bizim Kamu Diplomasisi Koordinatörlüğü'nün bütçesini açıkçası ben bilmiyorum. Ancak Irak'tan ABD askerleri çekilirken bu çekilmenin 'iyi algılanması' adına 6 aylık dönem için yapılacak PR çalışmaları çerçevesinde ABD Savunma Bakanlığı'nın 300 milyon dolar ayırdığını biliyorum. Siz hiç Amerikan askerlerinin Irak'tan ayrılışı ile ilgili etkili bir negatif haber-yorum duydunuz mu?
Günümüzde hardpower (sert güç) savaşlarını değil, softpower (yumuşak güç) savaşlarını kazananlar başarıya ulaşıyor. Yumuşak gücün en etkin aracı ise bizim muhalefetin küçümsediği, küçümsemek ne kelime öcü gibi gördüğü Reklam ve Halkla İlişkiler sektörüdür. Muhatabın ya da rakibin veya hedef kitlenin algı dünyasını öğrenmeden yola çıkanları, bilenin elinde hallaç pamuğuna döndüren sektör...
Haberinin 'değeri' var mı?
Bana günde çeşitli şirketlerden ortalama yüz küsur basın bülteni geliyor. Bizim ekonomi servisine bunun en az üç katı geliyordur. Bana sorarsanız bu basın bültenlerinin yüzde 80'i çöpe gidiyor. Üç basit sebebini hemen sıralayalım:
1. Ürünlerini anlatıp, 'beğenilere' sunuyorlar.
2. Abartılı ve 'reçelli' bir reklam dili kullanıyorlar.
3. Haber değerleri yok.
Peki bu basın bültenlerinin içlerinde iyileri yok mu? Var. İşte size rastgele seçtiğimiz bazı örnekler:
'Hollanda'da, ülkenin ikinci büyük gazetesi Algemeen Dagblad tarafından düzenlenen ülkenin en iyi ringa balığı üretim ve satım yarışmasında, birinciliği, geçen iki yıl olduğu gibi, bu yıl da iki Türk kardeşin sahibi olduğu Atlantic Balıkçılık adlı işletme kazanmış.
Aygaz'ın desteğiyle İstanbul Üniversitesi ve sağlıkla ilgili çeşitli STK'ların işbirliğiyle diyabet hastası 2 bin çocuk, kampta 22. kez buluşmuş.
Altınbaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Vakkas Altınbaş, kurtuluşunun 40. yılında iş dünyasının dikkatini KKTC'ye çekmek amacıyla, Mersin Anamur'dan Kıbrıs Girne'ye kadar yüzmüş.
Aytaç, iftar saatinde görüntüsü değişen, iştah açıcı sucuk dilimleriyle dolan boş tavalı açık hava reklam uygulamasıyla bir ilke imza atmış. Bu uygulama Kanyon AVM'nin karşısında ve Capitol AVM'nin önünde tam iftar saatinde görüntü geçmeye başlıyormuş.
Divan Oteli Katar'da şube açıyormuş.
ÇEVKO Vakfı'nın, rock grubu Gripin ile çektiği kamu spotu, izleyiciler tarafından sevilmiş. 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nden beri TV kanallarının gösterim listesinde geniş yer bulan kamu spotuna katkıda bulunan herkes gönüllü olarak çalışmış.'
İçinde 'haber' pırıltısı varsa, haberiniz çöpe gitmez.