Dersim tartışmalarına halk nasıl bakıyor?
03 ARALIK 2011
Dersim’le tartışmalarıyla ilgili çok taze bir araştırma raporu; hayli ilginç sonuçlarıyla karşımızda... MetroPOLL Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Başkanı Prof. Dr. Özer Sencar’ın, son halini verdiği raporu gördüğümde her zaman yaptığım gibi ‘şaşırtıcı’ sonuç var mı yok mu diye baktım. Dersim’in acıları üzerinden siyaset arenasındaki çekişmenin, dalgalanmanın yansıması olarak ‘okuduğum’ bu araştırma, Tunceli halkının ve Türkiye genelinin, meseleye yaklaşımını göstermesi açısından hayli önemli. Asıl ‘yüzleşme’nin toplumdaki kırık fay hatlarının birbirlerine yaklaşması sürecinde oluşabileceğine olan inancı, bu araştırma da doğruluyor. Bu arada ‘yüzleşme’ sözcüğünü, sanki tamamlanmış bir süreçmiş zannıyla ‘birinin diğerini mahkum etmesi gerektiği’ biçiminde algılayanlar da, bu araştırma sonuçlarına bakarak düşüncelerini yeniden değerlendirebilirler.
***
Gelelim araştırmanın sonuçlarına:
Türkiye genelinde katılımcıların yüzde 44’ünün olayla ilgili algısı, ‘devletin isyanı bastırdığı’ yolunda. Tunceli’li katılımcıların yüzde 22’si de ‘devletin katliam yaptığı’ nı düşünüyor. Türkiye genelinde Dersim konusunda fikrinin olmadığını söyleyenlerin sayısı da az değil: Yüzde 33.7. Tunceli’de bu konuda fikri olmayanların sayısı da benzer yönde: Yüzde 10.8.
‘Sorumlu kim?” sorusuna yanıtlar Türkiye genelinde yüzde 26.7 ile dönemin hükümeti CHP, ikinci sorumlusu yüzde 22 ile Devlet... Bu bahiste Atatürk’ü sorumlu görenlerin oranı yüzde 2.3.
‘Sorumlu kim?’ sorusuna Tunceli’li katılımcılardan ‘Devlettir’ diye yanıt verenlerin oranı yüzde 45, ikinci olarak da ‘CHP’dir’ diyenlerin oranı yüzde 18... ‘Atatürk’tür’ diyenlerin oranı da yüzde 2.1.
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın devlet adına özür dilemesi Türkiye genelinde yüzde 52, Tunceliler açısından da yüzde 71 oranında doğru bir tutum olarak değerlendirilmiş.
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun tavrını olumlu bulanların oranları şöyle: Türkiye geneli: Yüzde 18.8, Tuncelili katılımcılar: Yüzde 42.
‘CHP, Dersim olayları nedeniyle özür dilemeli midir?’ şeklindeki soruya Türkiye genelinde yüzde 54.9 ‘evet dilemelidir’ yanıtının çıkması da bir hayli enteresan. Tabii ki Tunceli’den bu soruya ‘evet dilemelidir’ diyenler yüzde 69.4.
***
Sonuçlar ‘şaşırtıcı’ değil. CHP’nin bu araştırmaya bakarak, özellikle Atatürk’ün sorumluluğu konusunda Türkiye geneli ve Tunceli halkı arasında herhangi bir algı farkı olmayışını doğru okuyarak Dersim konusundaki strateji ve taktiklerini gözden geçirmesi yerinde olur. CHP’lilerin çok dikkatle izlemesini arzuladığım Anadolu’daki hoşgörünün altını mizahla, kalın çizgilerle çizen, ‘Entelköy Efeköy’e Karşı’ filmiyle ilgili dünkü yazımda da ifade ettiğim gibi, ‘ortak ruhi şekillenme’ dediğimiz temel duygu, ‘beş benzemez’ kadar birbirine aykırı dünya görüşlerini buluşturabilecek yegane gücümüz. Bu güce sahip olan toplumların, özgüvenlerini (yüksek ya da eksik fark etmez) doğru yönettikleri takdirde, kırık faylar arasındaki uçurumu kapatacaklarını ve oluşan toplumsal rıza sayesinde büyük acılarını hafifleterek tekrar tarihe gömeceklerini öngörmek mümkün...
Not: Yiğidin öldür ama hakkını yeme. Pek bir ejnebi duran sözcüsünü bir tarafa bırakırsak CHP’nin, tutuklu milletvekillerinin Genel Kurul’da yemin etmelerinin sağlanması amacıyla Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi vermeleri hayli etkin bir çaba. Çok alışmışız CHP’nin sadece Ak Parti’ye tepki koyan siyasi iletişim yaklaşımına.
***
Gelelim araştırmanın sonuçlarına:
Türkiye genelinde katılımcıların yüzde 44’ünün olayla ilgili algısı, ‘devletin isyanı bastırdığı’ yolunda. Tunceli’li katılımcıların yüzde 22’si de ‘devletin katliam yaptığı’ nı düşünüyor. Türkiye genelinde Dersim konusunda fikrinin olmadığını söyleyenlerin sayısı da az değil: Yüzde 33.7. Tunceli’de bu konuda fikri olmayanların sayısı da benzer yönde: Yüzde 10.8.
‘Sorumlu kim?” sorusuna yanıtlar Türkiye genelinde yüzde 26.7 ile dönemin hükümeti CHP, ikinci sorumlusu yüzde 22 ile Devlet... Bu bahiste Atatürk’ü sorumlu görenlerin oranı yüzde 2.3.
‘Sorumlu kim?’ sorusuna Tunceli’li katılımcılardan ‘Devlettir’ diye yanıt verenlerin oranı yüzde 45, ikinci olarak da ‘CHP’dir’ diyenlerin oranı yüzde 18... ‘Atatürk’tür’ diyenlerin oranı da yüzde 2.1.
Başbakan Tayyip Erdoğan’ın devlet adına özür dilemesi Türkiye genelinde yüzde 52, Tunceliler açısından da yüzde 71 oranında doğru bir tutum olarak değerlendirilmiş.
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu’nun tavrını olumlu bulanların oranları şöyle: Türkiye geneli: Yüzde 18.8, Tuncelili katılımcılar: Yüzde 42.
‘CHP, Dersim olayları nedeniyle özür dilemeli midir?’ şeklindeki soruya Türkiye genelinde yüzde 54.9 ‘evet dilemelidir’ yanıtının çıkması da bir hayli enteresan. Tabii ki Tunceli’den bu soruya ‘evet dilemelidir’ diyenler yüzde 69.4.
***
Sonuçlar ‘şaşırtıcı’ değil. CHP’nin bu araştırmaya bakarak, özellikle Atatürk’ün sorumluluğu konusunda Türkiye geneli ve Tunceli halkı arasında herhangi bir algı farkı olmayışını doğru okuyarak Dersim konusundaki strateji ve taktiklerini gözden geçirmesi yerinde olur. CHP’lilerin çok dikkatle izlemesini arzuladığım Anadolu’daki hoşgörünün altını mizahla, kalın çizgilerle çizen, ‘Entelköy Efeköy’e Karşı’ filmiyle ilgili dünkü yazımda da ifade ettiğim gibi, ‘ortak ruhi şekillenme’ dediğimiz temel duygu, ‘beş benzemez’ kadar birbirine aykırı dünya görüşlerini buluşturabilecek yegane gücümüz. Bu güce sahip olan toplumların, özgüvenlerini (yüksek ya da eksik fark etmez) doğru yönettikleri takdirde, kırık faylar arasındaki uçurumu kapatacaklarını ve oluşan toplumsal rıza sayesinde büyük acılarını hafifleterek tekrar tarihe gömeceklerini öngörmek mümkün...
Not: Yiğidin öldür ama hakkını yeme. Pek bir ejnebi duran sözcüsünü bir tarafa bırakırsak CHP’nin, tutuklu milletvekillerinin Genel Kurul’da yemin etmelerinin sağlanması amacıyla Meclis Başkanlığı’na kanun teklifi vermeleri hayli etkin bir çaba. Çok alışmışız CHP’nin sadece Ak Parti’ye tepki koyan siyasi iletişim yaklaşımına.